Bài 17 - Parts of a paragraph (Kết cấu của đoạn văn)
Đoạn văn là sự kết hợp của một vài câu cùng bàn luận về một đề tài chung. Đoạn văn được chia thành ba phần cơ bản: câu chủ đề, phần bổ trợ và câu kết. Bài giảng hôm nay sẽ giới thiệu chi tiết cho các bạn về kết cấu của đoạn văn.
CÂU CHỦ ĐỀ
Khái niệm
Câu chủ đề là câu dùng để giới thiệu khái quát ý của cả đoạn văn. Nó định hướng cho người đọc về phần tiếp theo của đoạn văn và giúp người viết kiểm soát được ý, không bị viết lệch hướng. Câu chủ đề thường là câu đứng đầu đoạn, đặc biệt trong các đoạn văn học thuật. Cũng có những trường hợp câu chủ đề không đứng ở đầu câu mà ở giữa câu hoặc cuối câu nhưng sẽ ít gặp hơn.
Đôi khi một số đoạn văn cũng không cần thiết phải có câu chủ đề như là đoạn văn dùng để miêu tả, tường thuật hay đưa ra các bước làm thì không cần đến câu chủ đề.
Để có thể viết được câu chủ đề các bạn chỉ cần tóm tắt lại ý chính của đoạn văn, trình bày ngắn gọn cho người đọc biết đoạn văn của bạn sẽ nói về điều gì.
Nếu cảm thấy khó bạn hãy dựa vào công thức sau để viết câu chủ đề:
| An interesting subject + your specific feeling about it = a good topic sentence | |
| Một chủ đề hay + cảm xúc, thái độ cụ thể của bạn về vấn đề đó = một câu chủ đề tốt |
| VÍ DỤ | |
| Many outdoor enthusiasts (vấn đề hay) are looking for more adventure in their sports (cảm xúc, thái độ cụ thể). | |
| Mr. Brown (vấn đề hay) must have been a drill sergeant before he became our gym teacher (cảm xúc, thái độ cụ thể). |
Phần hướng dẫn:
Giả sử bạn đang muốn viết một đoạn văn về ranh giới tự nhiên của quê hương bạn. Phần đầu của đoạn sẽ sẽ giống như đoạn sau:
| My hometown, Wheaton, is famous for several amazing natural features. First, it is noted for the Wheaton River, which is very wide and beautiful. Also, on the other side of the town is Wheaton Hill, which is unusual because it is very steep. |
(Lưu ý: Các bạn hãy quan sát đoạn văn trên. Câu đầu tiên của đoạn văn được lùi vào trong một đoạn nhỏ khoảng 7 lần cách tính từ lề bên trái. Đó là nguyên tắc cơ bản khi viết đoạn. Vì vậy khi bắt tay vào viết đoạn các bạn hãy nhớ viết câu chủ đề lùi vào bên trong.)
Bạn hãy để ý kỹ câu chủ đề " My hometown, Wheaton, is famous for several amazing geographical features." đây chính là câu dùng để khái quát ý của cả đoạn. Các bạn có thể dễ dàng nhận thấy câu đầu tiên này khác hẳn với hai câu còn lại.
Câu thứ hai và câu thứ ba đề cập đến những điều chi tiết, cụ thể về địa lý của quê hương không khái quát vấn đề như câu chủ đề.
Sau đây bài giảng sẽ đưa ra một vài ví dụ về những câu không thể làm câu chủ đề. Các bạn hãy thử phân tích xem tại sao những câu đó lại không phù hợp.
| 1. | My hometown is famous because it is located by Wheaton River, which is very wide, and because it is built near an unusually steep hill called Wheaton Hill. |
| 2. | There are two reasons why some people like to buy cars with automatic transmission and two reasons why others like cars with manual transmission. |
| 3. | Clouds are white. |
Vấn đề của câu thứ nhất là câu quá chi tiết. Câu đề tài chỉ nên giới thiệu khái quát còn phần diễn giải chi tiết cụ thể thì nên viết ở phần sau của đoạn văn. Một chủ đề tốt thì nên viết giống câu đã đề cập ở trên, My hometown is famous for several amazing geographical features.
Câu thứ hai cũng không phải là một câu thích hợp để làm câu chủ đề bởi nó đề cập đến hai đề tài. Trong khi đó, một đoạn văn thường chỉ trình bày về một sự việc do sự hạn chế về số câu trong một đoạn. Chính vì vậy câu chủ đề cũng chỉ nên đưa ra một đề tài.
Trường hợp của câu thứ ba khác với hai câu trên bởi câu này quá chung chung và tẻ nhạt. Nếu bạn là người đọc bạn có muốn đọc một đoạn văn có câu chủ đề như vậy không? Đa số mọi người đều sẽ không đọc tiếp. Bởi với một câu chủ đề như vậy đoạn văn đó khó có thể là một đoạn hay, đáng để đọc.
Chúng ta có thể viết lại câu 2 và câu 3 như sau để giúp chúng phù hợp hơn:
| There are two reasons why some people like to buy cars with automatic transmission. | |
| Hoặc: (ở một đoạn văn khác) There are two reasons why some people like cars with manual transmission. | |
| The shapes of clouds are determined by various factors. |
PHẦN THÂN ĐOẠN
Các bạn hãy nhìn lại đoạn văn ngắn đã được đề cập đến ở trên:
| My hometown, Wheaton, is famous for several amazing natural features. First, it is noted for the Wheaton River, which is very wide and beautiful. Also, on the other side of the town is Wheaton Hill, which is unusual because it is very steep. |
(Một lần nữa các bạn hãy nhớ lùi vào trong một đoạn nhỏ khoảng 7 lần cách tính từ lề bên trái khi bắt tay vào viết đoạn văn.)
Khi người đọc đọc câu chủ để như My hometown, Wheaton, is famous for several amazing natural features, có một câu hỏi thường xuất hiện trong đầu họ. Ở trường hợp này sẽ là câu: "What are the natural features that make Wheaton famous?" ( Đặc điểm tự nhiên nào đã làm cho Wheaton nổi tiếng?) Sau đó người đọc sẽ mong đợi tìm thấy câu trả lời ở phần tiếp theo của đoạn văn.
Bây giờ các bạn hãy quan sát những câu đằng sau câu chủ đề ở đoạn văn trên. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy câu thứ hai của đoạn văn First, it is noted for the Wheaton River, which is very wide and beautiful, chính là câu đã trả lời cho câu hỏi trên.
Cụ thể hơn, câu tiếp theo câu chủ đề đã giải thích cho người đọc những đặc điểm giúp cho Wheaton trở thành một thị trấn nổi tiếng. Tương tự như vậy câu thứ ba cũng là câu giải thích cho sự nổi tiếng của Wheaton bằng cách đưa những ví dụ về "amazing natural feature," (đặc điểm tự nhiên đáng kinh ngạc) và trong trường hợp này đó chính là Wheaton Hill (đồi Wheaton).
Câu thứ hai và câu thứ ba sẽ được gọi là câu bổ trợ. Sở dĩ chúng được gọi là câu bở trợ là vì những câu này thường bổ sung ý nghĩa hoặc giải thích đề tài được đưa ra ở câu chủ đề. Đoạn văn trong tiếng Anh thường có nhiều hơn hai câu bổ trợ. Đoạn văn mẫu ở trên thực sự là một đoạn văn rất ngắn. Thông thường một đoạn văn sẽ gồm từ năm đến bảy câu. Dưới đây là đoạn văn trên sau khi đã được bổ sung thêm vài câu bổ trợ. Những câu đó đã được bôi đen để các bạn dễ quan sát.
| My hometown, Wheaton, is famous for several amazing natural features. First, it is noted for the Wheaton River, which is very wide and beautiful. Also, on the other side of the town is Wheaton Hill, which is unusual because it is very steep. The third amazing feature is the Big Old Tree. This tree stands two hundred feet tall and is probably about six hundred years old. |
Trong bài giảng này chúng ta sẽ còn đề cập đến câu bổ trợ ở phần "Nói kĩ hơn về đoạn văn"ở bên dưới.
CÂU KẾT
Trong những đoạn văn trang trọng bạn sẽ dễ dàng tìm thấy một câu ở cuối đoạn tóm tắt lại toàn bộ thông tin đã được đưa ra trong đoạn. Đó chính là câu kết. Nói một cách khác, các bạn có thể nghĩ đơn giản rằng câu kết chính là câu chủ đề đã bị đảo ngược chiều hoặc câu kết là câu chủ đề được diễn đạt bằng từ ngữ khác.
Các bạn sẽ hiểu rõ hơn về câu kết sau khi tìm hiểu phần ví dụ minh họa sau. Các bạn hãy tượng mình đang mua một chiếc bánh hamburger ở của hàng đồ ăn nhanh. Bánh hamburger có một phần vỏ bánh (miếng bánh sữa nhỏ, một loại bánh mỳ) ở phía trên sau đó trong phần nhân ở giữa có thịt, phomát, rau diếp và một vài tứ khác cuối cùng ở bên dưới lại là một phần vỏ bánh.
Bạn có thể dễ dàng nhận thấy hai phần vỏ bánh rất giống nhau, nói chính xác về bản chất là như nhau. Hình dung một chút các bạn sẽ thấy câu chủ đề giống như phần vỏ bánh ở trên còn câu kết giống như phần vỏ bánh ở dưới. Hai miếng bánh đó kẹp thịt, hành, vv... ở giữa. Tương tự như vậy ở giữa câu chủ đề và câu kết là những câu bổ trợ. Nếu tưởng tượng như vậy các bạn sẽ thấy cấu trúc của đoạn văn không khó hiểu chút nào.
Còn bây giờ các bạn hãy xem câu kết sẽ nhìn như thế nào trong đoạn văn ví dụ về Wheaton nhé. Câu kết đã được bôi đậm để các bạn dễ quan sát.
| My hometown is famous for several amazing natural features. First, it is noted for the Wheaton River, which is very wide and beautiful. Also, on the other side of the town is Wheaton Hill, which is unusual because it is very steep. The third amazing feature is the Big Old Tree. This tree stands two hundred feet tall and is probably about six hundred years old. These three landmarks are truly amazing and make my hometown a famous place. |
Bạn hãy quan sát xem câu kết, These three landmarks are truly amazing and make my hometown a famous place, đã tóm tắt nội dung của đoạn văn như thế nào nhé. Các bạn hãy lưu ý xem câu kết chỉ tương tự như câu chủ đề chứ không phải giống hệt câu chủ đề.
Không phải tất cả các đoạn văn học thuật đều cần có câu kết, đặ biệt là những đoạn văn quá ngắn. Tuy nhiên nếu đoạn văn khá dài thì nên có câu kết.
NÓI KỸ HƠN VỀ ĐOẠN VĂN
Đoạn văn ngắn trên là một đoạn văn khá hoàn thiện tuy nhiên nó vẫn còn thiếu câu bổ trợ. Nếu như có thể các bạn nên đưa ra chi tiết thông tin cần thiết ở trong phần thân đoạn để người đọc có thể hiểu chính xác bạn đang viết về điều gì.
Trong đoạn văn về Wheaton, ba đặc điểm tự nhiên đã được đề cập đến nhưng chúng ta thật sự chưa hiểu rõ về chúng. Ví dụ chúng ta có thể thêm một hoặc hai câu viết về sông Wheaton để giải thích rõ nó rộng như thế nào hoặc tại sao nó lại đẹp như vậy.
Các bạn hãy xem đoạn văn sau. Phần bổ sung đã được bôi đen để các bạn dễ quan sát hơn.
| My hometown is famous for several amazing natural features. First, it is noted for the Wheaton River, which is very wide and beautiful. On either side of this river, which is 175 feet wide, are many willow trees which have long branches that can move gracefully in the wind. In autumn the leaves of these trees fall and cover the riverbanks like golden snow. Also, on the other side of the town is Wheaton Hill, which is unusual because it is very steep. Even though it is steep, climbing this hill is not dangerous, because there are some firm rocks along the sides that can be used as stairs. There are no trees around this hill, so it stands clearly against the sky and can be seen from many miles away. The third amazing feature is the Big Old Tree. This tree stands two hundred feet tall and is probably about six hundred years old. These three landmarks are truly amazing and make my hometown a famous place. |
Nếu muốn chúng ta cũng có thể thêm một số câu vào đoạn văn để miêu tả đặc điểm tự nhiên thứ ba của vùng, đó là Big Old Tree (cây cổ thụ lớn).
Tại sao phần bổ trợ này lại quan trọng? Các bạn hãy nhớ lại ví dụ về chiếc bánh hamburger, đã được đề cập đến ở bên trên. Nếu như phần vỏ bánh hamburger là câu đề tài và câu kết và thịt, pho mát và rau diếp cùng nhiều thứ khác là những câu bổ trợ thì các bạn sẽ dễ dàng nhận thấy phần câu bổ trợ rất phong phú.
Nếu không có phần nhân ở bên trong vỏ bánh, chiếc bánh hamburger của bạn sẽ không ngon. Tương tự như vậy nếu thiếu câu bổ trợ đoạn văn của các bạn không hay. Chính vì vậy phần câu bổ trợ này rất quan trọng trong đoạn văn.
BÀI TẬP THỰC HÀNH
PHẦN MỘT
Bài tập 1: Các bạn hãy đọc những đoạn văn sau. Hãy xác định đề tài, câu chủ đề của bài và xem những câu khác của bài có liên quan đến đề tài không.
Đoạn văn A
(1) Of the many types of energy, one major category is kinetic energy or the energy of motion. (2) An example of energy in motion is when a bat hits a baseball. (3) The bat exerts a kinetic force that causes the ball to fly in the air. (4) Mechanical energy is a type of kinetic energy applied to objects. (5) Thermal energy is the energy of molecules in motion. (6) More and more students are doing research on energy these days.
Đề tài _____
Câu nào là câu chủ đề? _____
Có phải tất cả các câu đều liên quan đến đề tài hay không? Có _____ Không _____ Nếu không, là câu nào? ____
Đoạn văn B
(1) Medical scientists are finding a significant difference in how men and women develop heart problems. (2) Statistics show that women on average develop heart disease later in life than men. (3) One theory is that younger women who give birth to children develop wider coronary arteries, and this helps women to avoid heart attacks as they get older. (4) Most men do not believe this, however.
Đề tài _____
Câu nào là câu chủ đề? _____
Có phải tất cả các câu đều liên quan đến đề tài hay không? Có _____ Không _____ Nếu không, là câu nào? ____
Bài tập 2: Hai đoạn văn dưới đây đều là đoạn chưa hoàn chỉnh, thiếu câu chủ đề. Các bạn hãy đọc và cân nhắc xem trong những câu ở bên dưới câu nào phù hợp nhất để làm câu chủ đề.
Đoạn văn A
Solar-powered cars are very expensive because of the high development cost of solar batteries. In addition, the cells of the solar batteries can store only limited amounts of energy. So solar cars are not practical for driving on long trips. The biggest problem is the constant need to recharge the cells. This is especially difficult when one drives on cloudy days and at nighttime.
Chọn một trong số những câu sau để làm câu chủ đề:
__(1) Solar-powered cars are expensive.
__(2) There are many advantages and disadvantages to solar energy.
__(3) The future practicality of solar cars depends on overcoming problems with solar batteries.
__(4) Solar batteries are the key to understanding how solar energy can be used to drive cars.
Đoạn văn B
Mercury is the hottest planet in the solar system because it is nearest the sun. Mercury's surface is totally dry and it is so hot that there is no atmosphere. Venus is the second closest planet to the sun. The hot atmosphere of Venus is similar to that of Earth, but because Venus is so near the sun there are no bodies of water on its surface. Earth, the third closest planet to the sun, has a cooler atmosphere that sustains animals, plants and several bodies of water on its surface.
Chọn một trong số những câu sau để làm câu chủ đề:
__ (1) The three planets closest to the sun are Mercury, Venus and Earth.
__ (2) Surface and atmospheric conditions vary widely among the three planets nearest the sun.
__ (3) The closer a planet is to the sun, the hotter it is.
__ (4) The surface and atmosphere of Earth are different from those of Mars and Venus.
Bài tập 3: Các bạn hãy đọc những đoạn văn dưới đây rồi viết câu chủ đề cho đoạn.
Các bạn hãy đảm bảo rằng câu chủ đề của bạn:
1) Bao quát được tất cả các ý của đoạn văn
2) Chỉ liên quan đến đề tài của đoạn văn, không nói đến những phần bên ngoài.
A.
Bạn hãy viết một câu đề tài để giới thiệu về chim về lông vũ.
(Gợi ý: Câu chủ đề cũng có thể là một câu hỏi.)
Feathers provide good insulation for birds. They can be hard or soft depending on weather conditions and water temperature. For example, some ducks have a thick layer of soft feathers called "down" that protects these birds from extremely cold air and icy water.
B.
Bạn hãy viết một câu đề tài về rừng nhiệt đới.
Tropical rain forests are found in 70 different countries worldwide, including Brazil in South America, Indonesia in the South Pacific and Zaire in Africa. Plants that grow in these forests provide us with chocolate, fruit, coffee, rubber and wood. Recently, medical products have been developed from rain forest plants; these include medicines for high blood pressure and cancer.
PHẦN HAI
Các bạn hãy viết câu chủ đề cho những đề tài dưới đây. (mỗi đề tài một câu)
- Your hometown (quê hương của bạn)
- A place you would like to travel to (nơi bạn muốn đến)
- Another topic of your own choosing (Một đề tài do bạn tự chọn)
Sau đó các bạn hãy chọn một trong những đề tài trên đây để viết thành một đoạn văn hoàn chỉnh. Đoạn văn của bạn nên có câu chủ đề và vài câu bổ trợ. Ngoài ra đoạn sẽ hay hơn nếu có thêm cả câu kết, tuy nhiên nếu bạn không muốn thì không bắt buộc phải viết câu kết.
ĐÁP ÁN
PHẦN MỘT
Bài tập 1
Đoạn văn A
Đề tài _____energy
Câu nào là câu chủ đề? _____câu 1
Có phải tất cả các câu đều liên quan đến đề tài hay không? Không. Câu nào? ____Câu 6
Đoạn văn B
Đề tài _____the significant difference in the way men and women develop heart disease
Câu nào là câu chủ đề? _____câu 1
Có phải tất cả các câu đều liên quan đến đề tài hay không? Không. Câu nào? ____Câu 4
Bài tập 2
Đoạn văn A: câu 3
Đoạn văn B: câu 2
Những phần còn lại có nhiều cách làm, tùy theo ý kiến cá nhân của mỗi người, chỉ cần tuân thủ nghiêm ngặt những qui tắc nêu trên là có thể viết được.
